افزایش آمار ایدز در سالهای اخیر، برای همه نگرانكننده است. اما وقتی اعلام میشود كه بیش از 50 درصد موارد جدید ابتلا به ایدز مربوط به افراد زیر25سال است، این نگرانیها بخصوص برای خانوادهها چند برابر میشود زیرا به دلیل نبود آزمایش اجباری بیماریهایی چون ایدز و هپاتیت پیش از ازدواج، بسیاری از افرادی كه ازدواج میكنند از بیماریشان بیخبرند.
هفته گذشته در همایشی اعلام شد رفتارهای پرخطر به گروه سنی ۱۵ تا 22 سال كاهش یافته و نوجوانان از ۱۵ سالگی در معرض خطر ابتلا به ویروس ایدز هستند.
این عدد و رقمها از این جهت خانوادهها را نگران میكند كه جوانانشان در معرض خطر قرار میگیرند اما این بحث یك مساله دیگر هم به همراه دارد كه هر چند وقت یك بار بر سر زبانها میافتد؛ اجباری شدن آزمایش ایدز پیش از ازدواج.
موافقان اجباری شدن آزمایش ایدز پیش از ازدواج معتقدند با افزایش آمارهای ابتلا به این بیماری و در نظر گرفتن تعداد جوانان در سن ازدواج، بهتر است با اجباری شدن این آزمایش از یك سو جلوی تولد نوزادان مبتلا به ویروس اچ آی وی گرفته شود و از سوی دیگر اطمینان خاطری برای خانوادهها فراهم شود.
در حال حاضر آخرین آمار تعداد مبتلایان به ایدز در كشور حدود 23 هزار و 125 نفر است كه بر اساس اعلام سازمان جهانی بهداشت آمار واقعی مبتلایان به ایدز در هر كشور حدود چهار برابر بیشتر از آمار رسمی است.
بر اساس این آمار، موارد ابتلا به ایدز در ایران در زنان 8.5 درصد و در مردان 91.5 درصد است. همچنین راه انتقال ایدز از طریق اعتیاد تزریقی 69.8 درصد، مادر به كودك 0.8 درصد، موارد نامشخص 18.3 درصد و از طریق آمیزش جنسی 10 درصد گزارش شده است.
با این تفاسیر در حال حاضر زوجهای جوان باید قبل از ازدواج، پاسخ آزمایشهای تشخیصی برای تالاسمی و اعتیاد به موادمخدر را به دفتر ثبت ازدواج ارائه كنند؛ اما انجام آزمایش تشخیص ایدز برای ازدواج اجباری نیست.
اما با توجه به استقبال خانوادهها، سوالی كه مطرح میشود این است كه امكان اجباری شدن آزمایش ایدز وجود دارد یا اینكه نتیجه این آزمایش چقدر معتبر خواهد بود؟
آزمایشی كه اعتبار ندارد
ظاهرا آزمایش اجباری ایدز در دنیا هم تنها در برخی از كشورها انجام میشود و از طرفی ویروس اچ آی وی نیز براحتی دستش را رو نمیكند.
دكتر محمدمهدی گویا، رییس مركز بیماریهای واگیر وزارت بهداشت از جمله كسانی است كه انجام این آزمایش تا قبل از ازدواج را ضروری نمیبیند.
او به «جامجم» میگوید: اجباری بودن این آزمایش در كشورهایی صورت میگیرد كه تعداد مبتلایان به بیماری ایدز در جمعیت در سن باروری آنها به 5 درصد رسیده باشد؛ در حالی كه تعداد مبتلایان این بیماری در كشور ما هنوز كمتر از یك درصد جمعیت در سن باروری است.
گویا ادامه میدهد: از طرفی ممكن است نتیجه آزمایش ایدز فردی منفی باشد؛ اما فرد در دوره پنهان بیماری باشد.
در واقع از زمانی كه ویروس وارد بدن فرد میشود تا هنگامیكه نتیجه آزمایش مثبت شود، فاصله وجود دارد، كه ممكن است این فاصله حتی به سال هم برسد. به این مرحله، مرحله پنجره میگویند. در مرحله پنجره، فرد آلوده و آلودهكننده است ولی نتیجه آزمایش او به طور كاذب منفی میشود بنابراین داشتن یك تست منفی به معنای آلوده نبودن به ویروس HIV نیست.
براین اساس، رییس مركز بیماریهای واگیر وزارت بهداشت معتقد است اجباری شدن آزمایش ایدز پیش از ازدواج، نه مقرون بهصرفه است و نه اعتبار و ارزش علمی دارد؛ اما زوجهایی كه تمایل به این كار دارند، میتوانند با مراجعه به مراكز مشاوره پیش از ازدواج، درخواست كنند كه چنین آزمایشی انجام دهند.
امكان تولد فرزند سالم از زوج مبتلا به ایدز
پژوهشگاه ابن سینا و مركز تحقیقات ایدز، طرحی را ارائه كردهاند كه بتوان طی آن و در شرایط ویژه، ویروس اچ آی وی را از اسپرم جدا كرد. این طرح كه طرح منحصر به فردی محسوب میشود، نتایج اولیه خوبی در بر داشته و در كشور در حال انجام است.
ناگفته نماند كه این تكنیك طبیعتا یك پروسه گران است. افراد در معرض ابتلا باید به مراكز ویژهای مراجعه كنند و از ابتدا و طول دوره بارداری به صورت مرتب، منظم و مستمر تحت نظام مراقبتی (نظیر دریافت واكسنها یا پیگیریهای درمانی و دارویی) باشند و این مراقبت در دوره زایمان، شیردهی و نوزادی نیز ادامه یابد تا احتمال انتقال ویروس تا نزدیك بهصفر پایین آورده شود.
رییس اداره ایدز وزارت بهداشت با بیان اینكه قضاوت درخصوص فراگیرشدن این تكنیك كمی زود است، درباره نقش بیمارستانهای دوستدار مادر در مراقبت از مادران مبتلا به ایدز به منظور تولد فرزندانی سالم، میگوید: البته بیمارستانهای دوستدار مادر و كودك، بیشتر در حیطه ترویج تغذیه با شیر مادر فعالیت میكنند.
به گفته او در واقع جلوگیری از ایجاد سوءتغذیه و كاهش خطر انتقال بیماری از شیر مادر از جمله اهداف مورد نظر در ارائه این خدمات است.
صداقت در پاسخ به این پرسش كه در مجموع چند درصد كودكان مادران مبتلا به ایدز ممكن است با این بیماری متولد شوند، ادامه میدهد: این مساله كاملا به اقداماتی كه در این زمینه صورت میپذیرد بستگی پیدا میكند. اگر این اقدامات موثر نباشد، میتوان گفت به طور تقریبی احتمال انتقال ویروس حدود 40 درصد است البته اگر مراقبتهای پزشكی قبل از تصمیم به بارداری شروع و پس از آن نیز ادامه یابد، این احتمال میتواند تا 10 درصد كاهش پیدا كند.
به گفته صداقت، مضاف بر این، قانونی وجود دارد كه در سه ماه اول بارداری و تا زمانی كه نطفه بسته نشده است، اگر مادر متوجه شود HIV مثبت است، میتواند سقط قانونی انجام بدهد.
آموزش مهمتر از آزمایش
با وجود همه دیدگاههای موافق و مخالف در خصوص اجباری شدن آزمایش ایدز پیش از ازدواج، همه بر سر این موضوع اتفاق نظر دارند كه باید همه جوانان را نسبت به راههای پیشگیری از ابتلا به ایدز، پرهیز از روابط خارج از چارچوب خانواده و جلوگیری از رفتارهای پرخطر آگاه كرد.
بر این اساس بهتر است آزمایش ایدز قبل از ازدواج برای اطمینان از سلامت و به صورت داوطلبانه از سوی زوجها انجام گیرد و ابزارهای لازم نیز برای آموزش عمومی در گروههای سنی نوجوان و جوان فراهم شود.
نظر شما